Nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực freelancer của tôi với
hàng trăm khách hàng trong và ngoài nước, cũng như làm việc ở nhiều dự án khác
nhau từ đồ họa cho đến phiên dịch, lập trình, thiết kế và nghiên cứu thị trường,...
Tôi rút ra được một số kỹ năng mà mọi Freelancer, nhất là Freelancer Việt Nam cần
có để có thể thành công trên con đường này.
1. Ngoại ngữ (Tiếng Anh)
Mặc dù có không ít freelancer chỉ làm việc với người Việt
Nam nhưng ngoại ngữ nói chung hay Tiếng Anh chính là kỹ năng quan trọng nhất. Trong
thời buổi hội nhập và làm việc trực tuyến là làm việc xuyên địa lý, xuyên biên
giới. Từ HCM làm việc với Hà Nội hay thậm chí châu Âu, châu Mỹ. Thì giỏi Tiếng
Anh mang lại rất nhiều lợi thế trong công việc như giao tiếp, tìm công việc, học
hỏi và nghiên cứu, thảo luận,...
Ngoại ngữ là kỹ năng tối quan trọng với mọi freelancer
Tôi nhớ lại nhiều câu chuyện buồn trong nghề liên quan đến
ngoại ngữ:
- Ngày tôi mới bắt đầu đi làm, Tiếng Anh kém làm tôi lỡ biết
bao nhiêu cơ hội, có khi phỏng vấn xong, khách nói thẳng Tiếng Anh của bạn
không đáp ứng yêu cầu công việc của chúng tôi. Đó thật sự là cú shock và tôi hiểu
được khó khăn duy nhất để tôi thành công với nghề này là ngoại ngữ.
- Nhiều bạn Freelancer Việt Nam rất giỏi nghề của họ như thiết
kế hay lập trình, nhưng ngoại ngữ kém khiến họ không thể làm trực tiếp mà phải
qua trung gian và mất khoảng 30% thu nhập vì ngoại ngữ kém.
- Nhiều công việc Freelancer rất thú vị không đòi hỏi gì
ngoài Tiếng Anh chẳng hạn có khách hàng nói sắp đến Việt Nam, nhờ tôi tìm giùm
khách sạn, chỗ ăn uống giá rẻ gần nơi họ công tác. Đấy, đơn giản, nhưng nếu bạn
không “communicate” với họ bằng Tiếng Anh thì sao làm việc được.
Tiếng Anh chỉ là ngôn ngữ chính, nếu bạn có thêm ngoại ngữ
khác như Tiếng Hàn, Nhật, Pháp thì sẽ là lợi thế vô cùng lớn trong lĩnh vực này
khi Freelancer biết 3 ngôn ngữ rất ít khi tham gia Freelancer, thường họ chọn
đi làm ở công ty lớn lương ngàn đô hoặc qua nước ngoài làm rồi.
2. Vi tính
Nghe qua tưởng đơn giản nhưng Freelancer thường làm việc
trên máy tính, do đó kỹ năng vi tính giỏi sẽ mang lại nhiều thuận lợi trong
công việc như cải thiện về hiệu quả, tiết kiệm thời gian. Một số kỹ năng chính
cần có:
- Đánh máy nhanh
- Biết dùng Microsoft Office + Google stuff (Google Docs,
Drive)
- Dùng các công cụ Backup như Dropbox, Google Drive
- Biết sử dụng Chrome theo hướng cá nhân hóa để tối ưu hiệu
quả công việc (như bookmark các địa chỉ quan trọng thường xuyên truy cập)
- Biết cơ bản về Photoshop
- Dùng Google hiệu quả
- ...
Kỹ năng vi tính là một lợi thế với freelancer mọi ngành nghề
Mặc dù ngày nay vi tính khá phổ cập nhưng nhiều bạn vẫn còn
sử dụng điện thoại quá nhiều dẫn đến kỹ năng vi tính bị kém. Khách hàng thường
thích những Freelancer có kỹ năng sử dụng máy tính tốt. Và theo mình một
freelancer nên có một máy bàn + một desktop và phòng làm việc riêng để đảm bảo
hiệu quả công việc, còn không ít nhất cũng nên có một chiếc laptop. Lúc mình khởi
nghiệp, chỉ có một cái máy bàn thôi.
3. Chịu học hỏi và cầu tiến
Freelancer là làm việc trong một môi trường năng động, tự do
và luôn đổi mới. Do đó chính các Freelancer cũng phải luôn cầu tiến, học hỏi
liên tục để không bị tụt lại trong lĩnh vực đầy cạnh tranh này, nhất là khi
ngày càng nhiều người biết đến nghề này.
Hãy luôn cầu tiến và vượt qua những giới hạn của bản thân
Học hỏi thêm về chuyên nghành, cải thiện ngoại ngữ, kỹ năng
vi tính và đôi lúc phải học từ chính công việc, từ những yêu cầu oái oăm của
khách hàng. Ví dụ có thật:
- Freelancer viết bài: Em ơi, anh sắp phát biểu trước trường,
em viết một bài phát biểu về thành tích trường năm qua nhé.
- Freelancer thiết kế: Tôi có sẵn một cái menu thức ăn thật
được chụp bằng điện thoại, anh chuyển nó thành file PSD với các lớp đầy đủ giùm
hoặc Có cái hình này muốn tách nền.
- Freelancer biên dịch: Tôi là người nước ngoài ở Việt Nam,
anh dịch giùm tôi bảng quy tắc này cho người giúp việc tôi mới thuê.
- Freelancer lập trình: Font chữ hiển thị không đúng, làm ơn
sửa lại.
Không có khuôn khổ hay giới hạn cho bất kỳ ai khi muốn mở rộng
công việc của mình, hãy luôn cầu tiến, mở rộng mạng lưới, tăng thu nhập và cố gắng
vượt qua mọi giới hạn, dù chỉ là trong suy nghĩ.
4. Làm việc mọi lúc mọi nơi
Upwork đã thống kê rằng > 80% freelancer tham gia làm việc
ở trang này cho rằng kỹ năng làm việc ở mọi nơi rất quan trọng, chứng tỏ ít nhất
80% Freelancer đã từng làm việc ở nhiều nơi khác nhau.
Thật ra một trong những lý do khi chúng ta chọn nghề này
chính là không quá ràng buộc thời gian và nơi làm việc. Có thể với một số bạn từng
làm việc tại văn phòng sẽ thấy bỡ ngỡ nhưng khi quen rồi, bạn sẽ thấy rất thú vị.
Mình là tuýp người hay làm việc trong phòng nhưng vào những
ngày cúp điện, mình kiếm một quán cafe yên tĩnh, vắng người, wifi mạnh để làm
việc. Gọi một ly cafe sữa nóng tầm 15-20k, rồi tận hưởng chiếc ghế sofa, nghe
nhạc du dương và làm việc. Thật là thoải mái, không thua gì văn phòng ở các
công ty cao cấp ngoại trừ không có đồng nghiệp để tương tác.
Freelancer có thể kết hợp du lịch và công việc vô cùng tuyệt vời.
Ngoài các quán cafe, mình cũng từng nhiều lần làm việc khi
đi du lịch. Từng sử dụng laptop 15.6 inch và thấy khá bất tiện, lần thứ hai mua
laptop mình ưu tiên gọn nhẹ, 13inch để bỏ vừa một chiếc balo nhỏ. Thế là có thể
cùng người yêu vi vu các tỉnh thành và khi tối về ngủ tại khách sạn, mình chỉ cần
dành vài tiếng tập trung là công việc đã tiến triển rất nhiều. Một sự thú vị mà
chỉ có Freelancer mới có. Hãy tập quen dần với điều này.
5. Chịu được áp lực
Dù là một công việc thú vị nhưng không có công việc nào là
không có áp lực, nhiều khách hàng đôi khi cần hoàn thành dự án gấp và họ sẵn
sàng trả giá cao. Với Freelancer, những dự án kiểu này chính là kiểu dự án hời
nhất, vì thời gian để hoàn thành dự án không thay đổi nhưng thù lao cao hơn nhiều.
Vấn đề ở đây vẫn chỉ là ÁP LỰC hay Cường độ công việc cao hơn bình thường.
Mình từng gặp một khách hàng đã trả gấp 3 lần để mình hoàn
thành dự án đó trong 2 giờ. Hoặc có khách hàng muốn hoàn thành gấp trong 8 giờ
tới. Ngoài ra còn có các kiểu dự án dồn dập khi bạn liên tục trúng thầu các dự
án hoặc được khách hàng cũ gọi liên tục. Tùy một số chuyên ngành nhưng theo
kinh nghiệm nhiều năm làm freelancer của mình thì đảm nhận 3 dự án trở lên thì
cường độ làm việc sẽ khá căng. Thậm chí phải thức suốt đêm (overnight) để hoàn thành dự án kịp thời hạn.
Làm trên 3 dự án một tuần gọi là cường độ làm việc cao
Những dự án kiểu này cho bạn rất nhiều thứ, khả năng làm việc
cường độ cao mà các công ty lớn cần, thu nhập gấp mấy lần bình thường. Có khi
vài ngày lại bằng làm cả tuần.
No comments: