Như các bạn đã biết
qua loạt bài Freelancer, mình là một freelancer tự do làm khá nhiều công việc
khác nhau nhưng một trong những công việc và kỹ năng đáng tự hào nhất của mình
là nghề viết. Hiện tại mình không còn viết nhiều lắm, chủ yếu viết blog và viết
bài quảng cáo hoặc SEO, tóm lại không thường xuyên nhưng mình luôn có một điều
tự hào, nếu sau này mình không có việc gì làm thì mình sẽ trở lại với công việc
viết bài, thu nhập chắc cũng đủ ăn :). Freelancer 5 năm kinh nghiệm thì nghiệp
viết lách phải 7-8 năm nên mình có nhiều kinh nghiệm hay để chia sẻ cùng các bạn.
Nghề viết là một công việc tốt cho mọi freelancer
Làm
sao để bắt đầu nghề viết
Đây là câu hỏi mà
rất nhiều bạn hỏi mình vì nếu bạn vẫn còn là một học sinh hay sinh viên hoặc
yêu thích làm việc trực tuyến thì viết lách là công việc phù hợp nhất vì nó khá
phổ biến, cung cầu đều lớn. Việc có thu nhập 2 đến 4 triệu/tháng chỉ với vài tiếng
đồng hồ mỗi ngày.
Tuy nhiên để đạt
thu nhập đó là chuyện lâu dài, ban đầu có thể bạn phải viết bài hàng trăm từ chỉ
được vài chục nghìn nhuận bút hoặc thậm chí là viết không công.
Thật ra mình học
Văn không giỏi, viết trong lớp chỉ 5-6 điểm, cá biệt là 7. Tóm lại trình độ văn
của mình không cao đâu, nhưng khi viết bài, nhất là thời buổi công nghệ hiện
nay. Bạn viết rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu, không lang mang là sẽ thu hút được
người đọc. Nên hãy yên tâm nếu bạn học văn kém nhé, miễn là bạn thích viết.
Đầu tiên, bạn có thể
tập viết không công như viết bài cho các diễn đàn bạn yêu thích như game, âm nhạc,
phim ảnh, thể thao... Hãy cố gắng viết thật hay và nếu có nhiều người khen bài
bạn hay, tức là bạn thành công bước đầu rồi đó. Ngày xưa mình yêu thích viết và
luôn chia sẻ tin tức, đánh giá, kể chuyện tại diễn đàn mình thích. Thậm chí
mình còn lập blog Yahoo 360 kể chuyện trường lớp và có rất nhiều người đọc.
Sau khi phát hiện
tiềm năng viết của mình, mình khởi nghiệp từ việc viết cho các tờ báo thật như
Mực Tím, Echip, Việt Game, Thế Giới Game, Hoa Học Trò, Áo Trắng,... Thậm chí cả báo địa phương hay các tập san định
kỳ của cơ quan của cha mẹ hay các cuộc thi của trường lớp...
Cộng tác với các báo chính là cách tốt nhất để rèn luyện nghề viết
Tuy nhiên gửi bài
cho báo có thể rất lâu bạn mới được đăng vì cũng có rất nhiều bạn như bạn gửi
bài cho các báo. Có thể bạn được đăng bài mà không hay luôn đấy. Tốt nhất gửi một
bài cho một báo, không nên gửi một bài cho nhiều báo.
Khi bạn có trình độ
viết rồi, hãy mạnh dạn nộp đơn vào các trang web hay công ty lớn với vị trí cộng
tác viên trước như Kenh14, Genk, Yan, H2T,... Thu nhập ổn định của mình cách
đây 5 năm khi viết cho Kenh14 và Genk là 2-3 triệu/tháng. Thường khi bạn viết
hay, bên website cần bạn sẽ offer bạn lương cứng + thưởng + số lượng bài/ngày.
Viết với cường độ cao + đa dạng chủ đề hơn, tuy cực nhưng bạn sẽ nhanh chóng
nâng cao tay nghề hơn. Sau đó lâu dài khi đủ kinh nghiệm, hãy thử đề nghị vị
trí biên tập viên cho mình nhé.
Ngoài ra, khi bạn
lành nghề rồi thì đây là danh sách các việc bạn có thể khai thác với nghề viết:
- Viết bài cho các
tạp chí, báo
- Viết bài cộng tác
cho các tạp, chí báo online (như Kenh14)
- Viết bài quảng
cáo, đăng dịch vụ viết bài của mình tại các diễn đàn, nhóm Facebook hoặc mở một
website giới thiệu về mình.
- Viết truyện, viết
sách
- Viết giới thiệu sản
phẩm, copywriting
- Biên dịch, nếu có
Tiếng Anh tốt thì biên dịch là công việc rất phù hợp vì viết lách giỏi thì bản
dịch sẽ tự nhiên hơn và cách diễn đạt thu hút hơn đấy
Có khá nhiều nghề để làm khi bạn viết lách giỏi
Rèn
luyện nghề viết như thế nào
Tuy nhiên, không dễ
để bắt đầu mà bạn phải coi kỹ một bài mẫu trên các tờ báo đó và học hỏi bố cục,
phong cách viết và chủ đề của họ.
Điều quan trọng là
bạn nên viết cái mà độc giả cần chứ không phải là chủ đề bạn thích viết. Tất
nhiên nếu bạn kết hợp được cả hai điều này thì tuyệt vời.
Luôn luôn học hỏi,
trau dồi và viết càng đa dạng chủ đề càng tốt, đừng ngại thử thách, càng khó
thì tay nghề viết càng tốt nhưng không nên nghĩ cái gì bạn cũng viết được. Ví dụ
bạn viết marketing tốt nhưng viết truyện có thể rất kém.

Nên đọc thêm sách và tìm hiểu thêm để trau dồi kiến thức và kỹ năng viết
Bạn hãy viết mọi
lúc mọi nơi viết ngay khi có thể. Bạn sẽ nhận được nhiều lời chê, góp ý, phản hồi
không tốt nhưng đừng lo, hãy đọc nó và rút kinh nghiệm rồi cố gắng cải thiện,
đây xem như một quá trình học nghề. Nếu kiên trì và cố gắng học hỏi thì bạn sẽ
sớm được đăng bài trên các tờ báo, có nhuận bút, rồi bài viết nhận được nhiều
khen ngợi và như vậy là bạn đã có nghề rồi đó.
Một kinh nghiệm nhỏ cho các bạn mới bắt đầu viết:
Thông thường một
bài viết bao gồm: Tiêu đề, một đoạn văn ngắn tóm tắt bài, bài chính và hình ảnh
đi kèm. Các lỗi nhỏ không quan trọng vì các biên tập viên sẽ chỉnh sửa bổ sung
bài của bạn cho đầy đủ. Nhưng đừng để mắc quá nhiều lỗi chính tả. Writer mà.
Các bạn có thắc mắc
gì thì cứ comment, mình sẽ giải đáp nhé.
Chào anh, em là sinh viên ra trường được 1 năm, học khối kinh tế. Em có đi làm 1 vài nơi và nhận ra mình rất hứng thú với truyền thông và muốn theo đuổi nó. Bên cạnh những kiến thức cơ bản của ngành, 1 kỹ năng quan trọng của truyền thông là viết. Thực sự em cũng thích viết lách nhưng không được đào tạo bài bản và luôn mong muốn có thể trau dồi khả năng này, nhưng hoang mang quá ạ, vì không biết bắt đầu từ đâu và như thế nào. Rất cảm ơn anh về bài viết này, anh có thể chia sẻ cụ thể hơn việc bắt đầu vào nghề, những khó khăn và những điều cần thiết để làm nghề được không ạ. Em chưa có cơ hội được tham gia viết bài cho bất kỳ tổ chức cá nhân nào, Em có nên theo học 1 lớp đào tạo kỹ năng viết không ạ. Em cảm ơn anh.
ReplyDeleteChào em, trong bài viết anh có nêu rõ cách bắt đầu và rèn luyện để nâng cao tay nghề.
DeleteNếu em thật sự yêu thích nghề viết và hiểu được nó quan trọng với công việc thì hãy tìm cách cho mọi người được đọc và góp ý. Như tạo một cái blog như anh, hoặc đăng bài lên những fan page, diễn đàn lớn. Thử thi tuyển làm CTV các báo hay các website lớn.
Lớp học thì tùy em, học thì tốt nhưng anh không có theo lớp nào cả. Tự mày mò học và yêu thích viết sẽ sớm giúp em thành công.
Chúc em khỏe
chào anh em là sinh viên năm 3, e bắt đầu có hứng thú với việc viết lách, và đang tập tành viết, anh cho em hỏi, e có thể gửi bài của mình vào các trang nào trong quá trình luyện viết không ạ? hi e cảm ơn ạ!
ReplyDeleteBạn có thể lên mạng tìm các tờ báo online đang tuyển CTV. Đừng nghĩ nhiều về thù lao mà chủ yếu là lấy kinh nghiệm. Ngoài ra bạn có thể tham gia các cuộc thi viết nữa. Báo địa phương và báo giấy cũng là một cách rèn luyện tốt nhưng khó hơn ngày xưa vì báo mạng đang rất phổ biến. Bạn có thể thử Yan hay Kenh14.
Deletevâng! e muốn được góp ý, chỉnh sửa để cải thiện hơn ạ! e cảm ơn nhiều ạ!hi
ReplyDeletenhưng ý e là e muốn tìm những trang có để e có thể post bài lên để mọi người tham khảo góp ý giúp e vì e chỉ đang ở giai đoạn đầu, hi e chưa đủ trình độ để đăng bài lên các trang báo đâu ạ. e muốn từng buớc như a đã làm để thật sự vững chắc hơn.
ReplyDeleteÀ bạn hãy tham gia các diễn đàn viết lách, các nhóm viết trên Facebook.
DeleteNgày xưa mình gia nhập một nhóm viết của một diễn đàn nổi tiếng và góp ý lẫn nhau. Sau này mình quen mấy anh làm bên các báo, tạp chí và có nhận một số phản hồi. Điều quan trọng là bạn phải luôn cầu tiến, và đưa cho mọi người đọc như bạn bè, cha mẹ, thầy cô và độc giả.
Chúc bạn thành công
hi e cảm ơn nhiều ạ!
Delete