Trong những bài viết trước mình đã có từng đề cập về Escrow, đây là một tính năng rất hay có từ thời Elance mà oDesk không có, Upwork đã tích hợp tính năng này vào để bảo hộ cho cả Freelancer và Người Thuê.
Nếu bạn mới vào nghề và luôn tự hỏi làm sao các trang môi giới việc làm như Upwork có thể đảm bảo khách hàng trả tiền cho Freelancer hoặc Freelancer chắc chắn làm việc cho khách hàng thì hãy đọc bài này nhé.
Escrow là gì
Rất nhiều dự án, có thể là 80% dự án trên Upwork là kiểu trả giá cố định (fixed-price project), tức là hai bên thỏa thuận thù lao và khi freelancer giao sản phẩm hoặc hoàn thành công việc được giao thì Khách Thuê sẽ trả tiền một lần. Khác với hourly-rate job (làm tính theo giờ) thì có phần mềm theo dõi và việc thanh toán hoàn toàn tự động dựa trên thỏa thuận thù lao theo giờ.
Escrow ra đời để bảo hộ cho cả Freelancer và Khách Thuê, đây là một tính năng trả trước thù lao. Cụ thể là Upwork trong vai trò trung gian sẽ nhận số tiền thù lao thanh toán và khi một bên đồng ý thì bên kia mới được nhận tiền.
Escrow hoạt động như thế nào
Khách hàng khi muốn giao một dự án cho Freelancer tất nhiên sẽ liên hệ và bàn bạc về thù lao, deadline (hạn nộp),... Sau khi đã thống nhất, họ sẽ fund số tiền này vào Escrow. Và số tiền này kể từ giờ sẽ nằm lại trên tài khoản của Upwork và cả khách hàng lẫn Freelancer đều không thể đơn phương lấy số tiền này mà điều này phụ thuộc vào đối tác của họ.
Escrow có 4 trường hợp:
1. Khách hàng hài lòng và đồng ý trả tiền cho Freelancer: Sau khi đã nhận được sản phẩm hoặc đạt được điều mình muốn thì khách hàng muốn trả tiền cho Freelancer sẽ đồng ý Release Payment (giải phóng) số tiền trong Escrow cho Freelancer. Đây là điều mà cả hai bên đều muốn.
2. Khách hàng không hài lòng và Freelancer đồng ý trả lại tiền: Trường hợp này cũng khá nhiều, freelancer sau khi không thể hoàn thành dự án và khách hàng hoàn toàn không hài lòng về công việc thì sẽ yêu cầu freelancer hoàn lại thanh toán hoặc ít nhất là freelancer vòi mà họ không chịu và freelancer chấp nhận trả tiền. Mình đã làm việc này vài lần trong 6 năm làm freelancer. Khi đó Freelancer sẽ Refund (hoàn tiền) số thù lao nằm trong Escrow về khách thuê.
3. Một trong hai bên không chịu nhưng tiếp tục im lặng: Mình gặp trường hợp này rất nhiều, không rõ lý do thế nào nhưng một số khách hàng sau khi thuê Freelancer và fund tiền vào Escrow thì họ có thể không liên hệ nữa. Thậm chí, sau khi Freelancer đã hoàn thành công việc được giao.
Có nhiều lý do cho việc này như Khách Thuê bận, không quan tâm đến dự án đó nữa hoặc họ không cảm thấy hài lòng nhưng họ không muốn kiện tụng mất thời gian. Và tất nhiên, Freelancer Upwork chỉ cần chọn Submit Work để giao sản phẩm đã hoàn tất hoặc thông báo là mình đã xong việc. Khi đó nếu khách thuê không có động thái gì trong hai tuần (14 ngày) thì tiền sẽ tự động release cho Freelancer. Nếu khách không đồng ý trả tiền thì khởi kiện và Upwork vào cuộc.
Đọc thêm ở đây:
Còn nếu Khách Thuê đòi tiền lại thì Freelancer chỉ có 7 ngày để chấp nhận hoặc khởi kiện, nếu im lặng thì tiền sẽ về lại Khách Thuê còn không thì hai bên khởi kiện và Upwork vào cuộc nốt.
Đọc thêm ở đây:
4. Hai bên không chịu và một trong hai khởi kiện (Dispute): Trường hợp này có không ít, và mình may mắn là hơn 200-300 job đã làm thì chưa từng đi đến nước này. Nên cũng khó tư vấn cho các bạn gặp trường hợp này nhưng xin giải thích về trường hợp này:
Khi hai bên tham gia khởi kiện, họ sẽ trình bày toàn bộ lý lẽ để đạt được điều mình cần. Chắc chắn là Freelancer muốn thù lao, còn Khách Thuê thì muốn lấy lại payment. Nhưng cần khởi kiện vì có thể Khách Thuê muốn quịt thù lao, tức là công việc ok hoặc họ có sử dụng thành quả của Freelancer và không muốn trả tiền. Mình nghe nói trường hợp này Freelancer có thể chỉ nhận một phần thanh toán nếu như công lao tương xứng. Việc kiện tụng thường rất mất công cho cả đôi bên nên cố gắng làm tốt hoặc nếu làm không được thì trả lại tiền cho khách nhé các bạn. :)
Chúc các bạn thành công!
No comments: